Ik stelde een klant de vraag of zij onderzocht heeft of er geen auteursrecht zat op het lettertype van haar logo. Haar reactie: ‘’Op het lettertype? Geen idee, ik heb het laten maken door een grafisch bureau. Geldt er dan auteursrecht op lettertypes’’? Helaas maken veel mensen de fout om dit niet grondig te onderzoeken. Het auteursrecht is een breed begrip. Het geldt ook op logo’s en je kunt bij inbreuk van auteursrecht goed in de problemen komen.
Waarop zit Auteursrecht?
Enkele voorbeelden waar een mogelijk auteursrecht (in het Engels: copyright) op zit, zijn: afbeeldingen, films, videoclips, bouwtekeningen, software, apps, grafische ontwerpen, schilderijen en videogames. Maak jij/ontwerp jij een originele werk, dan heb jij hier auteursrecht op. Auteursrecht hoef je niet ergens aan te vragen of te registreren. Wanneer jij een het werk maakt, dan start automatisch het Auteursrecht. Jouw werk is dan beschermd tot 70 jaar nadat je overlijdt. Maak jij op je zolderkamer een schilderij, dan start dus automatisch het Auteursrecht. Daarnaast is Auteursrecht kosteloos en je bent ook nog eens wereldwijd beschermd. Werken die auteursrechtelijk bescherm zijn, mogen dus niet gekopieerd of openbaar gemaakt worden. Tenzij je hiervoor toestemming hebt gegeven of toestemming hebt gevraagd.
Wat is een logo?
Voordat ik verder ga, is het handig om de definitie van een logo te weten.
Een logo wordt ingezet als herkenbaarheid voor een merk/organisatie. Vaak bestaat het uit een symbool en/of tekst. Bestaat het logo enkel uit tekst, dan wordt ook woordmerk genoemd. Wanneer het logo uit beeld (afbeelding, figuur, symbool et cetera) bestaat, dan wordt dit ook beeldmerk genoemd. Een combinatie van beeld- en woordmerk is ook mogelijk.
Waar moet je op letten?
Het is misschien logisch, maar je mag absoluut niet logo’s van anderen gebruiken. Je mag dus niet zomaar Googlen en een logo van een willekeurige website overnemen. Daarnaast is het ook niet toegestaan om oude logo’s van anderen te gebruiken als eigen logo.
Het is ook niet toegestaan om een logo te ontwerpen/ te laten ontwerpen dat veel op een ander logo lijkt. In de praktijk zien we dat dit door sommige bedrijven gedaan wordt, om zo geassocieerd te worden met andere (succesvolle) bedrijven. Doe dit niet!
Lettertypes (Fonts)
Naast het feit dat het beeldmerk niet gekopieerd mag worden, is het ook belangrijk om te weten dat er ook auteursrecht geldt op lettertypes. Mag je dus zomaar elk lettertype gebruiken in jouw logo? Nee!
Er bestaan veel verschillende soorten fonts. Op je computer staan er al tientallen en op het internet kun je ook via diverse websites fonts krijgen. De fonts die je op websites tegenkomt, werken als volgt: designers maken een bepaalde (eigen ontwikkelde) font en stellen dit beschikbaar voor anderen. Kom je op een dergelijke website, dan wil ik je erop attenderen dat er een alarmbelletje bij je moet rinkelen. Een font is meestal enkel gratis te gebruiken voor persoonlijk gebruik. Wanneer je dit voor jouw (commerciële) logo zou willen gebruiken, dien je hiervoor een licentie aan te vragen, tenzij de maker anders aangeeft. Wat meestal niet het geval is.
Praktijkvoorbeeld
Een ondernemer (ik noem deze persoon voor het gemak even ‘Pim’) ontving een tijdje terug een aangetekende brief van een advocatenbureau, waarin stond dat hij een boete moest betalen. Pim had blijkbaar een bepaald lettertype in zijn logo verwerkt, dat auteursrechtelijk beschermd was. Pim raakte in paniek en dacht ”dit kan toch niet?. Ik heb mijn logo laten ontwerpen door een kennis die grafisch designer is.” Later bleek dat zijn designer een bestaand lettertype gebruikt had, maar ietsjes had aangepast. Het lettertype stond op de website DaFont. In eerste instantie lijkt het erop dat je via deze website lettertypes gratis mag gebruiken, maar ergens in een verborgen hoek staat dat dit enkel voor persoonlijk gebruik is.
Mijn statement is: wees altijd alert op welk beeldmerk, lettertype en kleuren je gebruikt. Doe onderzoek en lees altijd de kleine lettertjes. Ook wanneer je een logo laat maken, zowel door een professionele designer of iemand in je privé kring, is het goed om duidelijk vast te leggen hoe en wat je designer heeft gebruikt voor jouw logo. Hiermee voorkom je dat jij later in de problemen komt.
Google Fonts
Ik beveel je aan om licentievrije lettertypes te gebruiken. Google Fonts biedt open source fonts aan die je gratis voor persoonlijk als commerciële doeleinden mag gebruiken. Wanneer je een Open Font Licence ziet, weet je dat je safe zit.
Kleuren
Het komt niet heel vaak voor, maar in sommige gevallen zijn bepaalde kleuren ook beschermd. Zo heeft bijvoorbeeld Campingaz zijn kleur ingeschreven in het merkenregister waardoor anderen hun kleur blauw niet mogen gebruiken. Elke willekeurige kleur kun je niet registreren. De kleur moet ingeburgerd zijn en dit moet aantoonbaar zijn. Daarom komt het niet snel voor dat een kleur gemonopoliseerd wordt, maar een dubbele check is zeker niet verkeerd.
Mocht je meer en specifiekere vragen hebben over het auteursrecht, dan raad ik je aan om de website van Stichting Auteursrechtbelangen te raadplegen.
